Verstaat u mij?
Voor onze communicatie is het verstaan van elkaar van essentieel belang. Thuis, op ons werk, maar ook overal elders, bv in een restaurant of theater. Iedereen kent situaties waarbij we elkaar niet of niet goed kunnen verstaan. En deze komen overal voor.
Voor het meten van spraakverstaanbaarheid zijn er een aantal methodes ontwikkeld.
Twee Nederlanders, Houtgast en Steneke, hebben hun werk gewijd aan de STI, ookwel RASTI genoemd. Deze wereldwijd gebruikte Speech Transfer Index geeft op een schaal van 0 tot 1 de spraakverstaanbaarheid weer. Met helaas even zovele uitzonderingen als regels… Een wellicht betere ( en oudere ) methode komt eveneens van een Nederlander nl. weilen Victor Peutz. Deze in onbruik geraakte methode is gebaseerd op het percentage niet verstaanbare medeklinkers.
Voor vele akoestische situaties is echter ook de spraak-ónverstaanbaarheid van belang. De mate waarin een gesprek vertrouwelijk blijft of anderen niet afleid. Immers, de met stip op één staande oorzaak van afleiding in een werksituatie is “spraak”! Maar wanneer deze spraak niet verstaanbaar is, is de afleiding er ook niet meer.
Een rekenmethode voor deze onverstaanbaarheid is de SIL, de Speech Interference Level. De SIL is vooral een maat voor het meten van de achtergrondgeluiden die uiteraard van invloed zijn op de verstaanbaarheid.
Een zwaar ondergewaardeerde en zelfs onbekende variabele bij het management van ondernemingen. Vele onderzoeken wereldwijd hebben het belang van deze variabele op de arbeidsefficienty reeds aangetoond. Maar ja, horen is nog niet hetzelfde als begrijpen.
De beste manier van het beoordelen van spraakverstaanbaarheid blijft echter ons eigen gehoor. Door de tijd helaas in min of meer onbruik geraakt, of in elk geval het echte ” luisteren”. We horen wel, maar luisteren weinig en begrijpen nog minder wat we horen. Gewoon ogen sluiten, een paar keer ronddraaien en concentreren. Ons gehoor is evenals alle andere zintuigen die de mens heeft, een subliem en exact instrument.
Niet voor niets wordt de state-of-the-art akoestiek voor concertzalen en operahuizen afgeleid van wereldwijd bestaande zalen die als ” zeer goed” worden ervaren door bezoekers en uitvoerenden. Dit, ondanks de sterk toegenomen technologische meetmogelijkheden en rekentechnieken die de akoestisch adviseur tot zijn beschikking heeft. De gemeten parameters van deze bestaande situaties worden als uitgangspunt gebruikt bij ontwerpen voor nieuwe zalen of voor verbeteringen aan bestaande.
Horen, luisteren, begrijpen en accepteren; niet alleen de basis van een goede akoestische analyse maar ook de basis van elke intermenselijke relatie. Hoe simpel en meteen ook hoe moeilijk, omdat we niet meer gewend zijn te luisteren.
Carl Huijskens
